Archetypen van Jung

Wat zijn de Archetypen van Jung?

Het was de Zwitserse psychiater en psycholoog Carl Gustav Jung die in het begin van de 20e eeuw voor het eerst archetypen toepaste binnen de analytische psychologie. In dit psychologisch kader zijn archetypen onbewuste, universele ideeënpatronen. Het woord ‘archetype’ is afkomstig van het oud-Griekse woord ‘archen’ wat ‘basis’ betekent en verwijst naar een oer-model. Archetypen komen veelvuldig voor in onder andere mythologische verhalen, sagen, sprookjes en volksvertellingen over de hele wereld.

Collectief bewustzijn

In het collectieve bewustzijn van het menselijk brein bevinden zich volgens Jung de archetypen. Het gaat om instinctieve herinneringsbeelden aan personen, die een herkenbaar gedrag vertonen wat door anderen direct herkend wordt. Volgens Jung zijn archetypen al vanaf de geboorte aanwezig in de menselijke geest. Het bekendste voorbeeld is de vrouw die een kind krijgt. Volgens Jung is dit een situatie waarin het archetype ‘moeder’ wordt aangewakkerd en z’n rol inneemt, waardoor de vrouw instinctief haar baby zal gaan verzorgen en zich over hem zal ontfermen. Archetypen liggen vast in het onderbewustzijn, maar komen zichtbaar tot uiting in gedrag.

Automatisch gedrag

Volgens Jung zijn archetypen bij de mens te vergelijken met het instinct van dieren; ook dat zet aan tot automatisch gedrag. Bij archetypen worden mensen aangezet tot automatische gedachten- en gevoelspatronen. De moeder-kind verhouding is daar een goed voorbeeld van. Het gedrag van beide archetypen ‘moeder’ en ‘kind’ draagt de mensheid al heel lang mee, omdat het een onderdeel is van ons bestaan.
Archetypen kunnen gezien worden als mallen, die pas tot leven worden gewekt op het moment dat ze worden opgeroepen. Situaties, plaatsen, gebeurtenissen, het zien van films, geuren enzovoorts kunnen de aanleiding zijn om het archetype op te roepen.

Archetypische projectie

Het archetype dat op een individu geprojecteerd wordt (denk aan de hoofdfiguur van een avonturenfilm), geeft aan dit individu een bovennatuurlijke glans die betoverend werkt. Dat zorgt ervoor dat mensen gestuurd worden door deze archetypische projectie, waardoor zij niet meer in staat zijn om anders naar het individu te kijken dat zij aan een archetype koppelen. Zo zal de held uit de eerdergenoemde film niet meer als een verliezer gezien kunnen worden. Archetypische projectie kan daardoor leiden tot een vernietigend charisma van bijvoorbeeld bepaalde leiders. Hun volgers zien maar één ding en zijn niet meer in staat op een objectieve wijze naar de persoon in kwestie te kijken. (bron: www.toolshero.nl )